Macro’s; vetten

Macro’s ofwel, macronutriënten zijn de brand- en bouwstoffen van ons lichaam. Macro betekent ‘groot’ en nutriënten betekent ‘voedingsstoffen’. De grote voedingsstoffen geven ons lichaam energie en zorgen voor een goede opbouw van onze cellen. Deze bestaan uit de drie (grote) soorten. Namelijk: eiwitten, koolhydraten & vetten.

Goede voeding heeft invloed op onze gezondheid: zowel voor ons lichaam als onze geest. Zo zijn een gezonde spijsvertering, energie levering, het verhogen van de werking van ons immuunsysteem en de reinigende/opbouwende functie van macro’s voor ons dé basisfuncties om überhaupt te kunnen leven. Een goede onderlinge verhouding van macronutriënten is voor ons belangrijk omdat het onze lichaamscellen dan goed kan opbouwen. Bij een kind zorgt dat voor groei en het opbouwen van een immuunsysteem. En voor ons volwassenen zorgt het vooral voor de kwaliteit van ons immuunsysteem. Who cares denk je nu misschien, maar ons immuunsysteem is onze redder in nood als het aankomt op het verslaan van bacteriën, infecties & virussen, elk moment van de dag! Als je daar wat langer bij stilstaat besef je je waarom voeding dus het liefst zo gezond mogelijk moet zijn. Je bent letterlijk wat je eet! Ik wil je niet bang maken, maar langdurig slechte voeding uit zich vaak pas te laat. Schade aan je gezondheid is dan vaak al (niet directe in grote mate..) toegebracht. Een kleine troost; lichaamscellen vernieuwen zichzelf continu.

Ik wil in dit blog jou laten zien wat vetten jou eigenlijk leveren en waarom het uitsluiten van vetten in jouw voedingspatroon echt geen goed idee is!

VETTEN

Van de macro’s zijn vetten de grootste energie leveranciers. Per gram namelijk 9 kilocalorieën (kcal). Ter vergelijking, eiwitten en koolhydraten leveren per gram 4 kcal. Daardoor daar vetrijke producten per definitie ook altijd calorierijk! Vetten zijn opgebouwd uit 1 molecuul glycerol en drie moleculen van vetzuren. De bouw van deze keten aan moleculen zegt wat over het verschil van vetzuren namelijk of ze verzadigd of onverzadigd zijn.

Je hebt er vast wel eens van gehoord, of ze teruggelezen op de verpakking van producten; verzadigde vetten en onverzadigde vetten. Verzadigde vetten (of eigenlijk dus vetzuren) zijn ongunstig voor je cholesterol en kan bij overmatig en langdurig gebruik, naast aankomen in gewicht ook een risico op hart- en vaatziekten leiden. Moeten we nu massaal alle verzadigde vetten schrappen uit ons voedingspatroon? Nee, don’t worry. Een klein beetje, gematigd gebruik kan echt geen kwaad. Sterker nog, verzadigde vetten zitten in heel veel producten die wij dagelijks consumeren.
Verzadigde vetzuren komen vaak uit dierlijke producten, maar in chocolade of kokos kom je het op plantaardige basis ook tegen.

Onverzadigde vetten (vetzuren dus) zijn toppers die je lichaam graag gebruikt. Deze hebben namelijke een gunstig effect op jouw lichaamsprocessen. Het draait ook hierbij om de balans. Vetten blijven hoe dan ook hoger in kcal dan andere producten. Neem je te veel goede vetten tot je, dan zal je nog altijd aankomen. De onverzadigde vetzuren zijn onderverdeeld in enkelvoudige en meervoudige onverzadigde vetzuren, beiden zijn goed voor je! Waar verzadigde vetzuren op molecuul niveau aan elkaar geplakt zitten, dit er tussen de onverzadigde vetzuren juist wat meer ruimte. Er blijft dus ruimte over om andere stoffen aan zich te binden. Dit maakt hen dus nuttig.
Het nut is vooral het dienen als bouwstof voor cellen. Ze verlagen de kans op aandoeningen, ontstekingen en verlagen ook het cholesterolgehalte in je bloed. Maar goede vetten hebben zelfs invloed op je gedrag en je vermogen om te leren. Maar vetten isoleren ook, denk aan het vetlaagje onder je huid dat daar zit om de kou aan te kunnen.

Maar nu – OMEGA vetten; ook deze ken je vast. Omega vetten zijn onverzadigde vetzuren en dus goed voor ons lichaam.
De meest bekende is omega-3. Wie veel vis eet krijgt hiervan meer binnen dan een ander. Omega-3 helpt je lichaam bij het reparatieproces van cellen. Hierdoor verlaagt het de kans op ziekten zoals bijvoorbeeld kanker, CVA’s en alzheimer. Helaas is de trend (en de prijs van vis) tegenwoordig een grote factor in het te weinig binnenkrijgen van omega-3. Te weinig? Ons lichaam produceert zelf geen omega-3 en is dus afhankelijk is van voeding.
Omega-6 heet ook wel linolzuur. Dit komt vooral voor in plantaardige oliën. Omega-6 helpt je lichaam juist met een ontstekingsreactie. Wait what? Waarom wil je dat? Omdat een ontstekingsreactie van je lichaam juist helpt bij het vechten voor herstel. Een heel natuurlijk lichamelijk proces. Wat je eigenlijk wilt is dus een goede samenwerking tussen omega-6 en omega-3.
Omega-9 maakt je lichaam wel zelf aan en helpt o.a. bij de afbraak van verzadigde vetzuren en is dus goed voor je cholesterol. Zo is het plaatje weer aardig rond.

3+6 = 9 toch? Doordat wij allemaal steeds meer plantaardige vetten zijn gaan eten, krijgen wij voornamelijk veel omega-6 binnen. Omega-3 blijft zoals ik eerder noemde achter. Om deze disbalans te compenseren wordt omega-9 extra aangesproken en maken wij dat meer aan. Dit is een prima reactie, maar wel té eenzijdig. Wil je van alles een juiste verhouding, dan is mijn tip om dagelijks omega-3 visolie capsules te slikken (niet meer dan de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid). Balans is alles toch?

Als laatste heb je nog date ene extra type vet: Transvet! Nou, die wil je niet hoor. Alles wat kraakt en lekker vet smaakt is bereid (of verwerkt met) transvetten. Het gekke is dat deze vetten wél onverzadigd zijn maar door de chemische bewerking 10x zo schadelijk zijn dan verzadigde vetten. Transvetten zijn zo chemisch dan ze je celfunctie verstoren en hierdoor alles wat goede vetten wél leveren simpelweg kapot maken. Een keer een krakende kroket is lekker en kan echt wel. Maar eet je dit dagelijks, dan moet je je sterk afvragen of dit voedingspatroon zo jaren vol te houden is.
Transvetten zitten in alles wat knapperig is: chips, patat, frituursnacks, frituurvet (!), maar ook crackers zoals knäckebröd.
Ook zorgen ze voor extra smeuïgheid in producten zoals: chocoladepasta, pindakaas en evt. margarine.

Ben je nou kort benieuwd naar vetrijke producten? Bij deze een lijstje (bron: Voedingscentrum):

Plantaardige bronnen zijn:

• Noten
• Kokos
• Cacao
• Peulvruchten
• Avocado
• Rijst
• Olijven
• Havermout

Dierlijke bronnen zijn:

• Vlees
• Vis
• Gevogelte
• Wild
• Eieren
• Melkproducten
• Roomboter
• Kaas

Chemisch bewerkte bronnen zijn:

• Koek
• Chips, zoutjes
• Chocolade
• Patat
• Frituurvet
• Margarine
• Snacks
• Etc…………….

Heb jij naar aanleiding van dit blog een vraag over vetten of wil je meer weten wat specifiek voor jouw situatie geldt. Contact mij dan via het contactformulier of meld je hier aan voor een GRATIS startgesprek.