Micro’s zijn net als macro’s belangrijk voor ons lichaam. Micronutriënten leveren alleen geen energie. Vitaminen & mineralen behoren tot deze groep. In dit blog vertel ik je alles over mineralen! We kennen allemaal wel een aantal mineralen. Maar vitaminen zijn way more bekend. Mineralen zijn echter, net als vitaminen, stoffen die in kleine hoeveelheden in plantaardige & dierlijke voedingsmiddelen en zorgen dat ons lichaam zich goed kan ontwikkelen. Ze zijn dus minstens zo nuttig!
MINERALEN
Mineralen hebben met vitaminen gemeen dat veel processen in ons lichaam sterk afhankelijk zijn van deze stoffen. Het verschil tussen beiden is vooral een scheikundig verhaal. Vitaminen zijn organische stoffen en komen uit de levende natuur. Mineralen zijn zouten die voortkomen uit de dode natuur. In de loop van de jaren zijn er steeds meer mineralen ontdekt. Wij kennen er nu zo’n 20. Je hebt de ‘standaard’ mineralen en je hebt sporenelementen. Dit zijn óók mineralen, maar je lichaam heeft hier heel weinig van nodig. Enkele microgrammen per dag.
FUNCTIE
De meest bekende mineralen zijn: calcium, jodium, kalium, natrium, ijzer, magnesium selenium & zink. De wat minder bekenden zijn: chloride, chroom, fluoride, koper, mangaan, molybdeen en fosfor.
Alle mineralen hebben ieder een eigen aparte functie, maar kunnen ook samenwerken waarbij ze elkaar aanvullen of onder bepaalde druk juist als tegenpool kunnen dienen. Je denkt nu huh? Maar denk aan de functie van het hart. Het hart is een spier. Deze moet samentrekken en weer ontspannen om het bloed rond te pompen toch? Dit gebeurt onder een bepaalde druk (bloeddruk). Mineralen hebben invloed op de prikkelgevoeligheid van de spieren en dus op het functioneren van de hartspier.
ADH
Je lichaam kan zelf geen mineralen aanmaken. We moeten deze dus allemaal uit onze voeding zien te halen. Daarom is variatie aanbrengen in hetgeen je eet dus zo belangrijk. De ADH (= aanbevolen dagelijkse hoeveelheid) is afhankelijk de persoon en leefomstandigheden. Per mineraal heeft de Gezondheidsraad daardoor ruime marge’s (max 100%!!) aangehouden die zij aanbevelen zodat je eigenlijk nooit de mist in kunt gaan.
Twijfel je aan tekorten? Dan is alleen een bloed-/of urine test bij de huisarts een betrouwbaar meetinstrument. Eigenlijk ontwikkelen tekorten zich niet spontaan. Hier gaan vaak maanden of zelfs jaren overheen. Je lichaam heeft namelijk een fantastische reserveopslag. Vaak ontstaan de eerste klachten vaak onopgemerkt; vermoeidheid, lusteloosheid of concentratieproblemen zijn vaak factoren die je aan meerdere oorzaken kunt linken. Scherp zijn op je signalen is nooit verkeerd – maar direct in de kramp schieten is niet nodig. De eerste tip is altijd gewoon kritisch kijken naar je voedingspatroon. Is die on point, dan hoef jij niet bang te zijn.
Sporters kunnen een verhoogde behoefte aan mineralen hebben. Zo kunnen vrouwelijke sporters sneller een ijzer-/of calcium tekort oplopen. Val jij onder deze categorie? Dan is het fijn dit in je achterhoofd te houden, zodat je rekening kunt houden met je voeding.
CALCIUM (Kalk)
– ADH per dag: volwassene t/m 50 jaar, 1 gram. volwassen vanaf 51 jaar, 1,1 gram.
– Bevordert opbouw en instandhouding van skelet & gebit. Zorgt samen met Fosfor voor stevigheid.
– Belangrijk voor het samentrekken van spieren, doorgeven van zenuwimpulsen en de bloedstolling.
– Betrokken bij opnemen en uitscheiden van natrium, kalium en magnesium door de cellen.
– Calcium gaat verloren door transpiratie.
– Vitamine D3 stimuleert opname van Calcium uit de darmen en het vastleggen er van in je botweefsel.
– Komt voor in: melk(-producten), kaas, peulvruchten, noten, groene bladgroenten, gele groenten en fruitsoorten.
– Te vaak/te veel: urinewegstenen, verkalking van nieren en bloedvaatwanden (dit gebeurt vooral bij te lang gebruik van Rennies).
– Te kort: Spierkrampen, botontkalking, botverweking en problemen in de bloedstolling.
JODIUM
– ADH per dag: volwassene heeft 150 microgram nodig.
– Belangrijk voor productie van schildklierhormonen (belangrijk voor groei en werking van zenuwstelsel en stofwisseling).
– De schildklier kan jodium als reserve opslaan.
– Komt voor in: volkoren brood, gejodeerd zout, vis & schelpdieren.
– Te vaak/te veel: komt zelden voor.
– Te kort: Opzwellende en traagwerkende schildklier, aankomen in gewicht, obstipatie en vermoeidheid. Bij kinderen: dwerggroei.
KALIUM
– ADH per dag: –
– Zorgt samen met natrium & chloor voor de vochtbalans en bloeddruk van je lichaam.
– Verkleint de kans op beroerten.
– Is belangrijk voor het geleiden van zenuwprikkels en samentrekking van de spieren.
– Komt voor in: melkproducten, groenten, fruit (banaan), brood, koffie en noten.
– Te vaak/te veel: kan voorkomen bij slecht functionerende nieren. Kan in het ergste geval leiden tot een hartstilstand.
– Te kort: komt zelden voor, je nieren reguleren de hoeveelheid.
NATRIUM (Zout)
– ADH per dag: volwassenen, niet meer dan 6gr per dag (o,4gr natrium = 1gr zout), afhankelijk van mate van plassen/zweten.
– Zorgt samen met kalium voor de bloeddruk en het geleiden van zenuwprikkels en samentrekken van spieren.
– Reguleert de vochtbalans in je lichaam.
– Komt van nature in bijna alle voedingsproducten voor. Andere bronnen; keukenzout, brood, melk, kaas, vleeswaren, alle gefabriceerde producten.
– Te vaak/te veel: nierproblemen, botontkalking, oedeem, hoge bloeddruk.
– Te kort: komt zelden voor, hooguit bij langdurige diaree. Dan kan kans op uitdroging bestaan.
IJZER
– ADH per dag: Volwassenen 9 milligram p/d. Aan vrouwen die menstrueren wordt 15 milligram p/d. aangeraden.
– Belangrijk voor vorming van hemoglobine, dat is nodig voor zuurstoftransport in je bloed/stofwisseling en vorming van spierweefsel.
– Er zijn twee typen ijzer: heemijzer (komt uit dierlijke producten) en non-heemijzer (plantaardig). Heemijzer wordt door de mens beter opgenomen
– Komt voor in: opname van ijzer verbetert door inname met vitamine C houdende producten. Verder, rood vlees, lever, schelpdieren, bladgroenten,
appelstroop, volkoren producten en peulvruchten.
– Te vaak/te veel: beschadiging van lever, hart, darmen.
– Te kort: duizeligheid, verminderd concentratievermogen en anemie (bloedarmoede).
MAGNESIUM (CITRAAT, MALAAT of TAURAAT)
– ADH per dag: Mannen 350 milligram p/d, vrouwen 280 milligram p/d.
– Werkt samen met calcium.
– Belangrijk voor de energiestofwisseling, bot opbouw, opbouw van lichaamseiwit, prikkeloverdracht van zenuwbanen en spierfunctie.
– Komt voor in: brood, granen, groenten, melk, fruit, vlees, peulvruchten en aardappelen.
– Te vaak/te veel: Kan alleen ontstaan door gebruik van supplementen, veroorzaakt darmklachten en diarree.
– Te kort: komt zelden voor, maar kan leiden tot vermoeidheid, futloosheid, spierkrampen, nervositeit.
SELENIUM/SELEEN
– ADH per dag: Mannen 60 microgram p/d, vrouwen 50 microgram p/d.
– Werkt samen met vitamine E.
– Selenium is een antioxidant en zit in de lever. Het beschermt rode bloedlichaampjes en cellen tegen beschadigingen.
– Het maakt zware metalen die in je voeding terechtkomen minder schadelijk voor je lichaam en helpt bij de werking van je schildklier.
– Komt voor in: orgaanvlees, granen, vis, schelpdieren en paranoten.
– Te vaak/te veel: vrijwel onmogelijk. Maar kan evt. leiden tot haaruitval, verlies van tanden, huidafwijkingen.
– Te kort: hartstoringen, spierzwakte, spierpijn (kan voorkomen bij jonge kinderen en zwangeren).
ZINK
– ADH per dag: Mannen 9 milligram p/d, vrouwen 7milligram p/d.
– Is een onderdeel van een groot aantal enzymen en betrokken bij de stofwisseling.
– Zink is nodig bij de opbouw van eiwitten, groei en ontwikkeling van weefsel en een goede werking van het afweer-/imuunsysteem.
– Komt voor in: vlees, kaas, volkoren granen, noten, garnalen en mosselen.
– Te vaak/te veel: vrijwel onmogelijk via voeding, alleen bij gebruik van supplementen kan een tekort aan koper ontstaan.
– Te kort: kan leiden tot infecties, schilferende huid en afwijkingen in de huid, schildklier, slijmvliezen. Reuk-/smaakvermogen neemt af.
Nu je het bestaan en de werking van de mineralen een beetje kunt duiden hoop ik ook dat je verantwoorder kunt omgaan met de inname er van. Het zijn geen wondermiddelen, maar ze dragen wel degelijk bij aan een gezonde leefstijl.
Heb jij vragen over mineralen of het gebruik hiervan, reageer dan onder dit blog! Wil je mij een andere vraag stellen? Dan kan dit via het contactformulier of meld je hier aan voor een GRATIS startgesprek.